Manipulowanie informacjami i ingerencja zagraniczna są poważnym zagrożeniem dla społeczeństwa. Fake newsy mogą podważać wiarygodność instytucji i procesów demokratycznych, uniemożliwiając ludziom podejmowanie świadomych decyzji lub zniechęcając ich do głosowania. Komisja Europejska w swoim wzmocnionym komunikacie przedstawia sześć wskazówek, jak wykryć i przeciwdziałać manipulacji informacjami.
- Czym jest dezinformacja, czyli manipulowanie informacjami?
- Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI)
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po pierwsze - sprawdź wiarygodność źródła
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po drugie - sprawdź historię źródła
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po trzecie - szokujący, emocjonalny język wypowiedzi
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po czwarte - mieszanie fake newsów z prawdziwymi informacjami
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po piąte - sprawdzaj wiele źródeł
- Jak chronić się przed dezinformacją: Po szóste - myśl krytycznie
Czym jest dezinformacja, czyli manipulowanie informacjami?
Dezinformacja, manipulowanie informacjami lub powszechnie przyjęty termin fake news jest zamierzonym działaniem mającym na celu wprowadzenie w błąd, stworzenie zamieszania, osłabienie zaufania do demokracji, społeczeństwa, badań oraz mediów. Nowe technologie, w szczególności dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji, umożliwiły wrogim podmiotom rozpowszechnianie zmanipulowanych informacji na skalę i z szybkością niespotykaną wcześniej. Jak chronić się przed zmanipulowaną informacją, jak ją wykryć i przeciwdziałać jej rozpowszechnianiu?
Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji (AI)
Jak podkreśla prof. dr hab. inż. Michał Choraś z Wydziału Telekomunikacji, Informatyki i Elektrotechniki Politechniki Bydgoskiej w Audycji Pierwszy Program w TOK FM: „sztuczna inteligencja to ważna dziedzina i może być sprawnym zasobem, który sprawdza czy dane państwo jest silne czy słabe. Istnieją państwa, które bardzo dużo inwestują w sztuczną inteligencję. Wątpliwe, że uda się powstrzymać rozwój tej technologii, więc byłoby dobrze abyśmy mieli rozwiązania i mechanizmy które zapewnią bezpieczeństwo obywatelom. Dezinformacja obecnie w głównej mierze jest tworzona za pomocą sztucznej inteligencji i potrafi bardzo szybko poprawiać swoje błędy. Jak pokazuje przykład eksplozji rakiety w Przewodowie – AI początkowo wygenerowała fake newsy na temat zmarłych osób, podając nazwiska osób które na pierwszy rzut oka nie brzmiały po polsku, a następnie po 15 minutach – przy użyciu modeli językowych – poprawiła brzmienie nazwisk, dodając przy tym również kontekst kulturowy. Tego typu dezinformacja staję się trudna do wykrycia i spełnia swój główny cel jakim jest polaryzacja społeczeństwa.”1
Jak chronić się przed dezinformacją: Po pierwsze - sprawdź wiarygodność źródła
W walce z rozpowszechnianiem się fake newsów, należy zwrócić uwagę na anonimowe konta w mediach społecznościowych. Niektóre konta potrafią się podszywać pod wiarygodne źródła i co więcej – mogą wykorzystywać klony legalnych stron w celu manipulowania informacjami. Zwróć uwagę na nietypowe zakończenia stron internetowych: .idt, .online, .foo. Mogą one sugerować fałszywą i potencjalnie niebezpieczną stronę internetową.
Jak chronić się przed dezinformacją: Po drugie - sprawdź historię źródła
Dobrym sposobem na sprawdzenie wiarygodności źródła jest sprawdzenie jego historii. Spróbuj dowiedzieć się jak najwięcej na jego temat. Wiarygodne źródła powinny posiadać przejrzyste informację na temat ich zespołu, misji oraz finansowania. Zachowaj ostrożność, jeśli nie potrafisz odnaleźć tych informacji.
Jak chronić się przed dezinformacją: Po trzecie - szokujący, emocjonalny język wypowiedzi
Jedną z technik manipulowania informacją jest używanie szokującego, emocjonalnego języka. Jeżeli źródło używa tego typu tonu w swoich komunikatach oraz w łatwy sposób zarzuca oskarżenia bez podawania dowodów lub źródeł, może manipulować informacją.
Jak chronić się przed dezinformacją: Po czwarte - mieszanie fake newsów z prawdziwymi informacjami
Bardzo często fałszywe informacje pomieszane są z tymi prawdziwymi, przemycając w ten sposób zmanipulowaną informację, która może mieć większą wiarygodność. Posiadaj swoją listę renomowanych i sprawdzonych źródeł, w celu zweryfikowania danej informacji.
Jak chronić się przed dezinformacją: Po piąte - sprawdzaj wiele źródeł
Szybkie sprawdzenie informacji w wielu źródłach może pomóc w jej weryfikacji – pomaga to w lepszym zrozumieniu jej kontekstu oraz przekazu.
Jak chronić się przed dezinformacją: Po szóste - myśl krytycznie
Oceń informację przed jej rozpowszechnieniem. Poświęć czas na sprawdzenie źródła oraz wiarygodności informacji, którą chcesz dalej przekazać.
1 https://audycje.tokfm.pl/podcast/174009,Wiesci-ze-swiata-AI-brytyjski-Raport-mniejszosci-i-dezinformacja
Źródła:
Komisja Europejska