Sztuczna inteligencja nie zastąpi dobrego księgowego

Rozwój technologii umożliwia automatyzację coraz większej liczby procesów biznesowych, w tym przetwarzanie dużej ilości ustrukturyzowanych danych finansowych. Cyfryzacji podlegają też usługi księgowe, większości spośród około 70 tys. zarejestrowanych w Polsce biur rachunkowych. Według analiz Tax Care, samo wprowadzenie możliwości automatycznego wczytywania danych z elektronicznych wersji faktur, zaoszczędziło około 30% czasu pracy księgowych.

– Cenny czas, odzyskany dzięki zaprzęgnięciu do pracy technologii, księgowi mogą i powinni przeznaczyć na rozwijanie swojej wiedzy, ponieważ klienci chcą dziś przede wszystkim widzieć w nich doradców, a nie tylko buchalterów – mówi Grzegorz Grodek, wiceprezes firmy Tax Care.

Zmiany potwierdza też raport „Czy roboty potrzebują ludzi” opublikowany w kwietniu przez Manpower Group. Wynika z niego, że aż 87% pracodawców w Polsce w wyniku automatyzacji zamierza zwiększyć lub utrzymać liczbę pracowników na obecnym poziomie. Wzrost dotyczyć ma także branży księgowej, ale autorzy raportu podkreślają, że zmienią się pożądane u pracowników księgowości kompetencje. Mniej istotne stanie się przestrzeganie procedur, dbanie o zgodność danych i prowadzenie rejestrów, a na znaczeniu zyskają kompetencje miękkie i analityczne.

Księgowość z dużym potencjałem automatyzacji

– Programy księgowe, nawet te najlepsze, nie są w stanie zastąpić intuicji księgowego. Mogą jedynie pomagać księgowym. Wyraźnym przykładem jest art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mówi o tym, czego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Trudno mi wyobrazić sobie ustawienie warunków jakiejś aplikacji do kwalifikowania kosztów za podatkowe. Pewnie jest to możliwe, ale póki co sztuczna inteligencja nie zastąpi naszej. Ciągłe zmiany w przepisach też nie pomagają programistom – mówi Magdalena Ślęzak, księgowa z Opoczna.

Księgowi zwracają uwagę na to, że nigdy w ciągu 26 lat historii rozliczania w Polsce podatku dochodowego od osób fizycznych księgowi nie przestali być potrzebni. Przeciwnie, ich rola stale rośnie. Księgowi sygnalizują, że mimo wprowadzenia w tym roku przez Ministerstwo Finansów narzędzia Twój e-PIT, wzrosła liczba osób potrzebujących pomocy księgowej. Jednym z powodów może być chęć dobrego wykorzystania wszystkich możliwych ulg oraz rosnąca w Polsce liczba osób, które uzyskują dochody za granicą. Zjawisko widać też w podatkach od firm, gdzie wprowadzenie JPK_VAT i innych plików kontrolnych wzmogło dyscyplinę przedsiębiorców i zachęciło ich do staranniejszego prowadzenia rozliczeń. Często z pomocą księgowych.

– Sama zetknęłam się z sytuacją w której jeden z programów do rozliczeń źle wyliczył klientowi ulgę z tytułu abolicji podatkowej. Zauważyłam, że nie można ślepo wprowadzić danych i czekać na to, aż program wszystko wyliczy. To nie program odpowiada przed fiskusem za błędy tylko podatnik – zauważa Magdalena Ślęzak.

Robot jeszcze długo nie zastąpi księgowej

– Księgowy już nie tylko liczy zobowiązania wobec instytucji państwowych, ale też doradza w kwestiach finansowych. Dziś programy komputerowe, m.in. Chmura Faktur, pomagają w tworzeniu i przetwarzaniu e-dokumentów, plików JPK, wystawianiu faktur, wprowadzaniu kosztów. Tak zwane OCR-y pozwalają na automatyczne zapisywanie danych z zeskanowanych dokumentów w odpowiednich rubrykach – mówi Grzegorz Grodek. – Jednak żaden program nie jest ekspertem w sprawach podatkowych i nie podejmie sam decyzji np. o formie rozliczania firmowego auta, stawce ZUS dla nowego przedsiębiorcy lub o zakwalifikowaniu do odliczenia kosztów firmowych – podsumowuje.

Potwierdzają to księgowi, którzy podkreślają, że rozwiązania informatyczne nie są w stanie poradzić sobie z niejednoznacznymi i nieprecyzyjnymi przepisami. W efekcie pojawia się wiele ich interpretacji. Na dodatek ustawodawcy bardzo często wprowadzają zmiany, do których na razie księgowi są w stanie dostosować się szybciej niż sztuczna inteligencja.