Przełom dla ludzkości, praw człowieka i robotów - podpisano rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji

• Parlament Europejski przyjął rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji
• Zakazane będzie rozpoznawanie emocji w miejscu pracy czy profilowanie - już Cię nie zwolnią, jeśli sztuczna inteligencja uzna, że masz cały czas ponury wyraz twarzy i negatywne nastawienie do współpracowników
• Systemy identyfikacji biometrycznej - z pewnymi wyjątkami dla organów ścigania
• Kiedy wchodzą w życie przepisy? Ile czasy ma Polska na wprowadzenie regulacji krajowych?
• Praca platformowa i akt o sztucznej inteligencji - dwa nowe akty w UE w jednym tygodniu

Parlament Europejski przyjął rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji

Rozporządzenie w sprawie AI (Artificial Intelligence Act) zostało przyjęte 13 marca 2024 r. Jak podaje parlament Europejski: 523 posłów głosowało za, 46 przeciw, a 49 posłów wstrzymało się od głosu.

Nowe przepisy są krokiem milowym w stronę poszanowania praw człowieka w zautomatyzowanym i zdygitalizowanym świecie, w tym świecie postindustrialnych stosunków zatrudnienia. Jednak z drugiej strony nowe rozwiązania prawne są szansą na jeszcze większy rozwój sztucznej inteligencji, która jakby nie patrzeć przyczynia się do rozwoju człowieczeństwa. Stawka była wysoka – nikomu wcześniej nie udało się wypracować tak kompleksowego prawa w obszarze sztucznej inteligencji. Dziś to się udało i mamy przed sobą nową rzeczywistość prawną, którą musimy wspólnie zagospodarować – podkreśla wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski.  

Zakazane będzie rozpoznawanie emocji w miejscu pracy czy profilowanie - już Cię nie zwolnią, jeśli sztuczna inteligencja uzna, że masz cały czas ponury wyraz twarzy i negatywne nastawienie do współpracowników

Generalizując, w myśl nowych unijnych postanowień zakazane będzie rozpoznawanie emocji w miejscu pracy i instytucjach edukacyjnych, klasyfikacja punktowa obywateli, prognozowanie przestępczości (wyłącznie na podstawie profilowania osoby lub oceny jej cech). Nie będzie też dozwolona sztuczna inteligencja, która manipuluje zachowaniem ludzi lub wykorzystuje ich słabości.

Systemy identyfikacji biometrycznej - z pewnymi wyjątkami dla organów ścigania

Jak podaje PE: organom ścigania z reguły nie wolno korzystać z systemów identyfikacji biometrycznej. Są jednak pewne wyjątki, które wąsko zdefiniowano na zamkniętej liście. Organy te mogą wykorzystywać systemy identyfikacji biometrycznej w czasie rzeczywistym tylko wtedy, gdy spełniły ściśle określone warunki. N

"Szczególne obowiązki określono również dla innych systemów sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka. A to dlatego, że stanowią one potencjalne zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa, praw podstawowych, środowiska, demokracji czy praworządności. Obszary, w których wykorzystuje się takie systemy, to na przykład infrastruktura krytyczna, edukacja i szkolenie zawodowe, zatrudnienie, podstawowe usługi prywatne i publiczne (np. opieka zdrowotna, bankowość). Opierają się też na nich niektóre systemy organów ścigania. Wykorzystuje się je, by zarządzać migracją i granicami oraz na potrzeby wymiaru sprawiedliwości i procesów demokratycznych (np. by wpływać na wybory). Takie systemy muszą oceniać i ograniczać ryzyko oraz prowadzić rejestry zdarzeń. Muszą też być przejrzyste i dokładne oraz podlegać kontroli przez człowieka. Dzięki rozporządzeniu obywatele będą mieć prawo składać skargi dotyczące systemów SI. Będą także otrzymywać wyjaśnienia decyzji podejmowanych przez systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka, które mają wpływ na ich prawa.". Ponadto należy wyraźnie oznaczać nieautentyczne lub zmanipulowane obrazy, treści audio lub wideo, tzw. deepfakes.

Kiedy wchodzą w życie przepisy? Ile czasy ma Polska na wprowadzenie regulacji krajowych?

Rozporządzenie muszą jeszcze ostatecznie zweryfikować prawnicy lingwiści. Ma ono zostać przyjęte przed końcem kadencji (tzw. procedura sprostowania). Rozporządzenie musi też formalnie przyjąć Rada. Rozporządzenie wejdzie w życie dwadzieścia dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym, a w pełni obowiązywać będzie 24 miesiące po jego wejściu w życie. Wyjątki to: zakazy niedozwolonych praktyk (będą obowiązywać sześć miesięcy po wejściu rozporządzenia w życie), kodeksy postępowania (dziewięć miesięcy po wejściu w życie), przepisy o sztucznej inteligencji ogólnego przeznaczenia, w tym dotyczące zarządzania (12 miesięcy po wejściu w życie) oraz obowiązki dotyczące systemów wysokiego ryzyka (36 miesięcy po wejściu w życie). Nowe rozporządzenie zakłada wyznaczenie Europejskiej Rady ds. Sztucznej Inteligencji oraz wyłonienie organów krajowych w poszczególnych państwach członkowskich. Ich zadaniem będzie zapewnienie skutecznego egzekwowania nowych przepisów na poziomie krajowym. 

Praca platformowa i akt o sztucznej inteligencji - dwa nowe akty w UE w jednym tygodniu

W dniu 11 marca 2024 r. na posiedzeniu Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów (EPSCO) w Brukseli przyjęto dyrektywę w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych, a konkretnie zatwierdzono porozumienie w sprawie nowych przepisów mających poprawić warunki pracy pracowników platformowych. To pierwszy w historii unijny akt prawny regulujący zarządzanie algorytmiczne w miejscu pracy i ustanawiający minimalne unijne normy w celu poprawy warunków pracy milionów pracowników platform w UE. Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych - zmieni rynek pracy!