REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca platformowa - czy algorytmy mogą zwolnić pracownika?

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Praca platformowa - czy algorytmy mogą zwolnić pracownika?
Praca platformowa - czy algorytmy mogą zwolnić pracownika?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Praca platformowa i sztuczna inteligencja rozwijają się coraz bardziej, jednak wraz z ich rozwojem pojawia się coraz więcej problemów prawnych i luk. Najczęściej z tej formy zatrudnienia korzystają dostawcy jedzenia czy przewoźnicy. Okazuje się, że sztuczna inteligencja i algorytmy mogą zwolnić pracownika - "wyrotować go" i odciąć dostęp do aplikacji - platformy, która go zatrudnia. Czy to jest legalne? Co z prawem do odwołana się? Czy praca stała się towarem a wynagrodzenie ceną za ten towar? Unia Europejska zajmuje się od jakiegoś czasu uregulowaniem statusu prawnego podmiotów korzystających z aplikacji i platform. Trwają aktualnie prace nad projektem dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych (COM 2021 762 final 2021/0414 COD, dalej: dyrektywa).
rozwiń >

Dyrektywa w sprawie pracy platformowej

Dyrektywa reguluje m.in. zagadnienia cyfrowych platform pracy,  sztucznej inteligencji zarządzającej zautomatyzowanymi danymi, praw pracowników platformowych czy też prawa do odszkodowania pracowników platformowych.

REKLAMA

REKLAMA

Prawdopodobnie jeszcze w tym roku dobędzie się pierwsze czytanie dyrektywy w Parlamencie Europejskim. Dotychczas dyrektywa przeszła przez proces opiniodawcy w Radzie Unii Europejskiej. Odbyły się liczne debaty w Radzie lub w jej organach przygotowawczych. Szczególnie aktywne są środowiska związkowe, w tym europejskie związki zawodowe, które uważają, że pracownicy platformowi powinni mieć zagwarantowaną stabilność zatrudnienia oraz jasne i przejrzyste warunki pracy i płacy. Ich zdaniem powinni mieć porównywalne - indywidualne i zbiorowe prawa pracownicze, jak "standardowi" pracownicy zatrudnieni np. na podstawie umowy o pracę. Zdaniem związkowców o rozwiązaniu umowy o pracę z pracownikiem platformowym nie może decydować algorytm - sztuczna inteligencja, która w jednej chwili może odciąż dostęp do aplikacji i pozbawić pracy. Praca nie może mieć przedmiotowego aspektu, a podmiotowy gdzie o zatrudnieniu i zwolnieniu decyduje człowiek - a nie maszyna czy sztuczna inteligencja. Pracownik platformowy musi mieć zagwarantowaną prawnie możliwość odwołania się od rozwiązania umowy, musi znać jej przyczynę, a algorytm jej nie podaje.

Przedstawiciele UE, projektodawcy i związkowcy uznali, że celem dyrektywy jest poprawa warunków pracy osób świadczących pracę za pośrednictwem platform internetowych poprzez zapewnienie prawidłowego określenia ich statusu zatrudnienia, promowanie przejrzystości pracy, sprawiedliwości w zarządzaniu algorytmicznym oraz możliwości dochodzenia praw pracowniczych w przypadku ich naruszenia.

Pracownik platformowy - kim jest i jaki ma status?

Dyrektywa dotyczy osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych w UE niezależnie od ich statusu zatrudnienia. Są to osoby, które zawarły umowę o pracę lub pozostają w stosunku pracy określonym przez prawo, układy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w państwach UE.

Przepisy mają na celu eliminację fikcyjnego samozatrudnienia, mają więc zastosowanie również do osób, które nie pozostają w stosunku pracy.

Celem zapewnienia ochrony i obchodzenia przepisów kodeksu pracy, tj. m.in. zawierania umów cywilnoprawnych w miejsce umów o pracę ma obowiązywać domniemanie prawne. Jeżeli będzie dochodziło do kontroli i nadzoru osoby wykonującej pracę za pośrednictwem platformy (np. przez aplikację) stosunek platformowy prawdopodobnie będzie uznany za stosunek pracy. Powyższe z tego względu, że będzie zachodziło kierownictwo i podporządkowanie. Będzie istniała możliwość tzw. wzruszenia domniemania, wówczas ciężar dowodu braku stosunku pracy spoczywać będzie na osobie zarządzającą cyfrową platformą pracy.

Czym jest cyfrowa platforma pracy?

Zgodnie z dyrektywą cyfrowa platforma pracy oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną świadczącą usługę komercyjną, która spełnia wszystkie następujące wymogi:

a) jest udostępniana, przynajmniej częściowo, na odległość za pomocą środków elektronicznych, takich jak strona internetowa lub aplikacja mobilna;

b) jest świadczona na żądanie usługobiorcy;

c) obejmuje, jako niezbędny i istotny element, organizację pracy wykonywanej przez osoby fizyczne, niezależnie od tego, czy praca ta jest wykonywana przez internet, czy w określonym miejscu.

Cyfrowe platformy pracy to np. Uber, Deliveroo, Glovo. Szczególnie w dużych miastach można spotkać pracowników platformowych, dostarczających zwykle jedzenie czy towary zamówione ze sklepów. Pracownicy platformowi poruszają się najczęściej na rowerach czy skuterach. 

Zarządzanie algorytmiczne - monitoring, nadzór i ocena przez sztuczną inteligencję

REKLAMA

Pracownicy platformowi są monitorowani, nadzorowani lub oceniani (m.in. przez klientów, korzystających z usług danej platformy). Ważne jest to, aby cyfrowe platformy pracy informowały pracowników platform o stosowanej kontroli i działaniu systemów monitorowania. Pracownik powinien mieć zagwarantowane prawo ustosunkowania się do opinii, szczególnie nieuzasadnionych i negatywnych.

Sztuczna inteligencja nie powinna bowiem podejmować zautomatyzowanych decyzji np. o wylogowaniu z systemu i tym samym rozwiązaniu umowy, bez prawa do obrony i odniesienia się pracownika platformowego. 

Konieczne jest więc zatrudnienie osoby, która sprawowałaby wewnętrzny nadzór na działaniem platformy i na bieżąco ją monitorowała. Informacje powinny być też udostępniane organom, np. w Polsce mogłaby to być Państwowa Inspekcja Pracy.

Ochrona przed zwolnieniem

Pracownik platformowy powinien mieć prawo wyjaśnienia spornych faktów, okoliczności i powodów decyzji podejmowanych przez platformę (np. o obniżeniu wynagrodzenia, zawieszeniu współpracy czy rozwiązaniu umowy). 

Decyzja platformy powinna być przedstawiona na piśmie i uzasadniona. Jeżeli zdaniem pracownika jest niewystarczająca, w ciągu tygodnia platforma powinna się ponownie wypowiedzieć, dokonując szczegółowego przeglądu w systemie. Jeżeli decyzja nadal narusza prawa pracownik platformowego może ona zostać zobowiązana do wypłaty odszkodowania a sprawa może skończyć się w sądzie.

Nadzór nad platformami

Cyfrowe platformy pracy będące pracodawcami muszą zgłaszać pracę wykonywaną przez osoby pracujące za pośrednictwem platform właściwym organom ds. pracy i ochrony socjalnej w danym państwie UE, w którym wykonywana jest praca, oraz dzielić się odpowiednimi danymi z tymi organami, już według zobowiązań prawa krajowego.

Czy sztuczna inteligencja może przetwarzać dane osobowe pracowników platformowych?

Z uzasadnienia do dyrektywy wynika, że: "Cyfrowe platformy pracy nie mogą przetwarzać żadnych danych osobowych dotyczących osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, które to dane nie są nierozerwalnie związane z umową ani nie są bezwzględnie niezbędne do jej wykonania. Obejmuje to dane dotyczące prywatnych rozmów, stanu zdrowia, stanu psychicznego lub emocjonalnego osoby pracującej za pośrednictwem platform internetowych oraz wszelkie dane związane z czasem, w którym pracownik platformowy nie oferuje ani nie wykonuje pracy za pośrednictwem platform internetowych.".

Kiedy zacznie obowiązywać dyrektywa?

Jeżeli dojdzie do ustanowienia dyrektywy państwa członkowskie będą miały dwa lata, aby ją transponować do prawa krajowego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sztuczna inteligencja (AI)
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Czy sztuczna inteligencja to przełom czy bańka inwestycyjna?

    Od udostępnienia szerokiemu gronu użytkowników narzędzia Chat GPT mija dokładnie rok. Jak można się domyślić, sztuczna inteligencja a swoich entuzjastów i przeciwników. Wielu ekspertów uważaj również AI za bańkę inwestycyjną, która prędzej czy później pęknie. Jak jest naprawdę? 

    Sztuczna inteligencja zmieni miejsca pracy, ale ich nie wyeliminuje

    W listopadzie 2023 r. w Brukseli odbyła się druga edycja Europejskiego Forum Zatrudnienia i Praw Socjalnych. Przedmiotem dyskusji był wpływ sztucznej inteligencji (AI) na rynek pracy i status prawny pracowników. Przedstawiciele UE stanowczo podkreślali, że: pracownicy muszą czerpać korzyści z przełomowych rozwiązań, takich jak ChatGPTP. Deliberowano też o przyszłości pracy platformowej.

    Raport Future of Work 2024: sztuczna inteligencja zwiększa produktywność pracowników o 30%

    Raport Future of Work 2024: sztuczna inteligencja zwiększa produktywność pracowników o 30%. Według danych zawartych w najnowszym raporcie Talent Alpha „The World of Work AI-ed” ponad 90% wiodących dostawców usług, a także jedna trzecia wszystkich pracowników już korzysta z rozwiązań sztucznej inteligencji (ang. Artificial Intelligence – AI). Dzięki temu część firm doświadczyła dużego wzrostu produktywności.

    Jak sztuczna inteligencja może przydać się w administracji rządowej? Jak może pomóc obywatelom?

    Jak wykorzystać sztuczną inteligencję w biznesie i sektorze publicznym? Z jakimi wyzwaniami się to wiąże? Jak wyedukować pracowników do współpracy z AI? raport pt. „Współpraca Człowieka z AI: Perspektywy dla polskiego sektora publicznego” bierze pod lupę te kwestie. 

    REKLAMA

    Inteligentne systemy transportowe. Co zmienia nowa dyrektywa?

    Rada UE przyjęła nowe przepisy zmieniające dyrektywę z 2010 r. dotyczącą wdrażania inteligentnych systemów transportowych. Aktualizacja rozwiązań sprzed trzynastu lat była konieczna, aby dostosować jej zapisy do aktualnych standardów technologicznych, przyspieszyć transformację cyfrową i wesprzeć europejską mobilność. 

    Projekt AI Act – co przyniosą unijne przepisy dotycząca sztucznej inteligencji?

    AI Act to projekt regulacji dotyczącej sztucznej inteligencji, która we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej wprowadzi jednolite prawo związane z tym obszarem. Celem jest stworzenie takich ram prawnych, aby rozwiązania bazujące na mechanizmach sztucznej inteligencji były godne zaufania i zgodne z wartościami oraz prawami obowiązującymi w UE. Co szczególnie istotne, rozporządzenie ma też chronić zdrowie oraz bezpieczeństwo obywateli.

    Uwaga na teksty, które opracowuje nasz zleceniobiorca przy pomocy AI. Na co zwrócić uwagę w umowie z twórcą?

    W przestrzeni internetowej coraz więcej pojawia się tekstów, które są tworzone przy użyciu sztucznej inteligencji (AI). Sporo twórców internetowych korzysta z technologii, którą daje nam np. ChatGPT. Na co należy zwrócić uwagę, podpisując umowę na określone teksty?

    7 wyzwań biznesowych, które może rozwiązać AI (z niewielkim wsparciem ludzi)

    Początki sztucznej inteligencji (AI) sięgają lat 50. XX wieku. W porównaniu do technologii takich jak telefon, komputery czy Internet, ewolucja AI przebiegała dotąd stosunkowo wolno. Wydaje się jednak, że nadszedł moment, w którym AI jest dostępna dla prawie każdego, a branża technologiczna wkracza w nowy rozdział. Wszyscy musimy zastanowić się nad tym, jak sztuczna inteligencja może pomóc nam robić więcej za mniej. Zastosowanie AI w pisaniu, tworzeniu obrazów czy produkcji muzyki to przełomowy moment w budowaniu świadomości społecznej związanej z możliwościami tej technologii.

    REKLAMA

    Badanie: Niemal co trzecia firma zwolniła w ostatnim roku minimum jedną osobę w wyniku automatyzacji oraz AI

    Większość firm uważa, że automatyzacja i AI przyczynią się do redukcji etatów (57 proc.). Pracownicy zaczynają tego doświadczać. Niemal co trzeci przedsiębiorca w ostatnim roku zwolnił co najmniej jedną osobę na rzecz robota lub sztucznej inteligencji – wynika z najnowszego „Barometru Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service. 

    Sztuczna inteligencja pomoże w leczeniu niepłodności. Wybierze zarodek, który da największą szansę na ciążę

    Naukowcy z kliniki Gyncentrum opracowali własny algorytm do oceny zarodków, który na podstawie 12 różnych parametrów w kilka minut identyfikuje najlepiej rozwijające się zarodki. Nowy algorytm oparty na sztucznej inteligencji ma stać się codzienną pomocą w pracy embriologów.

    REKLAMA