REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca platformowa - czy algorytmy mogą zwolnić pracownika?

Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. A.F. Modrzewskiego w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
Praca platformowa - czy algorytmy mogą zwolnić pracownika?
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Praca platformowa i sztuczna inteligencja rozwijają się coraz bardziej, jednak wraz z ich rozwojem pojawia się coraz więcej problemów prawnych i luk. Najczęściej z tej formy zatrudnienia korzystają dostawcy jedzenia czy przewoźnicy. Okazuje się, że sztuczna inteligencja i algorytmy mogą zwolnić pracownika - "wyrotować go" i odciąć dostęp do aplikacji - platformy, która go zatrudnia. Czy to jest legalne? Co z prawem do odwołana się? Czy praca stała się towarem a wynagrodzenie ceną za ten towar? Unia Europejska zajmuje się od jakiegoś czasu uregulowaniem statusu prawnego podmiotów korzystających z aplikacji i platform. Trwają aktualnie prace nad projektem dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych (COM 2021 762 final 2021/0414 COD, dalej: dyrektywa).
rozwiń >

Dyrektywa w sprawie pracy platformowej

Dyrektywa reguluje m.in. zagadnienia cyfrowych platform pracy,  sztucznej inteligencji zarządzającej zautomatyzowanymi danymi, praw pracowników platformowych czy też prawa do odszkodowania pracowników platformowych.

REKLAMA

REKLAMA

Prawdopodobnie jeszcze w tym roku dobędzie się pierwsze czytanie dyrektywy w Parlamencie Europejskim. Dotychczas dyrektywa przeszła przez proces opiniodawcy w Radzie Unii Europejskiej. Odbyły się liczne debaty w Radzie lub w jej organach przygotowawczych. Szczególnie aktywne są środowiska związkowe, w tym europejskie związki zawodowe, które uważają, że pracownicy platformowi powinni mieć zagwarantowaną stabilność zatrudnienia oraz jasne i przejrzyste warunki pracy i płacy. Ich zdaniem powinni mieć porównywalne - indywidualne i zbiorowe prawa pracownicze, jak "standardowi" pracownicy zatrudnieni np. na podstawie umowy o pracę. Zdaniem związkowców o rozwiązaniu umowy o pracę z pracownikiem platformowym nie może decydować algorytm - sztuczna inteligencja, która w jednej chwili może odciąż dostęp do aplikacji i pozbawić pracy. Praca nie może mieć przedmiotowego aspektu, a podmiotowy gdzie o zatrudnieniu i zwolnieniu decyduje człowiek - a nie maszyna czy sztuczna inteligencja. Pracownik platformowy musi mieć zagwarantowaną prawnie możliwość odwołania się od rozwiązania umowy, musi znać jej przyczynę, a algorytm jej nie podaje.

Przedstawiciele UE, projektodawcy i związkowcy uznali, że celem dyrektywy jest poprawa warunków pracy osób świadczących pracę za pośrednictwem platform internetowych poprzez zapewnienie prawidłowego określenia ich statusu zatrudnienia, promowanie przejrzystości pracy, sprawiedliwości w zarządzaniu algorytmicznym oraz możliwości dochodzenia praw pracowniczych w przypadku ich naruszenia.

Pracownik platformowy - kim jest i jaki ma status?

Dyrektywa dotyczy osób wykonujących pracę za pośrednictwem platform internetowych w UE niezależnie od ich statusu zatrudnienia. Są to osoby, które zawarły umowę o pracę lub pozostają w stosunku pracy określonym przez prawo, układy zbiorowe lub praktykę obowiązujące w państwach UE.

Przepisy mają na celu eliminację fikcyjnego samozatrudnienia, mają więc zastosowanie również do osób, które nie pozostają w stosunku pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Celem zapewnienia ochrony i obchodzenia przepisów kodeksu pracy, tj. m.in. zawierania umów cywilnoprawnych w miejsce umów o pracę ma obowiązywać domniemanie prawne. Jeżeli będzie dochodziło do kontroli i nadzoru osoby wykonującej pracę za pośrednictwem platformy (np. przez aplikację) stosunek platformowy prawdopodobnie będzie uznany za stosunek pracy. Powyższe z tego względu, że będzie zachodziło kierownictwo i podporządkowanie. Będzie istniała możliwość tzw. wzruszenia domniemania, wówczas ciężar dowodu braku stosunku pracy spoczywać będzie na osobie zarządzającą cyfrową platformą pracy.

Czym jest cyfrowa platforma pracy?

Zgodnie z dyrektywą cyfrowa platforma pracy oznacza każdą osobę fizyczną lub prawną świadczącą usługę komercyjną, która spełnia wszystkie następujące wymogi:

a) jest udostępniana, przynajmniej częściowo, na odległość za pomocą środków elektronicznych, takich jak strona internetowa lub aplikacja mobilna;

b) jest świadczona na żądanie usługobiorcy;

c) obejmuje, jako niezbędny i istotny element, organizację pracy wykonywanej przez osoby fizyczne, niezależnie od tego, czy praca ta jest wykonywana przez internet, czy w określonym miejscu.

Cyfrowe platformy pracy to np. Uber, Deliveroo, Glovo. Szczególnie w dużych miastach można spotkać pracowników platformowych, dostarczających zwykle jedzenie czy towary zamówione ze sklepów. Pracownicy platformowi poruszają się najczęściej na rowerach czy skuterach. 

Zarządzanie algorytmiczne - monitoring, nadzór i ocena przez sztuczną inteligencję

REKLAMA

Pracownicy platformowi są monitorowani, nadzorowani lub oceniani (m.in. przez klientów, korzystających z usług danej platformy). Ważne jest to, aby cyfrowe platformy pracy informowały pracowników platform o stosowanej kontroli i działaniu systemów monitorowania. Pracownik powinien mieć zagwarantowane prawo ustosunkowania się do opinii, szczególnie nieuzasadnionych i negatywnych.

Sztuczna inteligencja nie powinna bowiem podejmować zautomatyzowanych decyzji np. o wylogowaniu z systemu i tym samym rozwiązaniu umowy, bez prawa do obrony i odniesienia się pracownika platformowego. 

Konieczne jest więc zatrudnienie osoby, która sprawowałaby wewnętrzny nadzór na działaniem platformy i na bieżąco ją monitorowała. Informacje powinny być też udostępniane organom, np. w Polsce mogłaby to być Państwowa Inspekcja Pracy.

Ochrona przed zwolnieniem

Pracownik platformowy powinien mieć prawo wyjaśnienia spornych faktów, okoliczności i powodów decyzji podejmowanych przez platformę (np. o obniżeniu wynagrodzenia, zawieszeniu współpracy czy rozwiązaniu umowy). 

Decyzja platformy powinna być przedstawiona na piśmie i uzasadniona. Jeżeli zdaniem pracownika jest niewystarczająca, w ciągu tygodnia platforma powinna się ponownie wypowiedzieć, dokonując szczegółowego przeglądu w systemie. Jeżeli decyzja nadal narusza prawa pracownik platformowego może ona zostać zobowiązana do wypłaty odszkodowania a sprawa może skończyć się w sądzie.

Nadzór nad platformami

Cyfrowe platformy pracy będące pracodawcami muszą zgłaszać pracę wykonywaną przez osoby pracujące za pośrednictwem platform właściwym organom ds. pracy i ochrony socjalnej w danym państwie UE, w którym wykonywana jest praca, oraz dzielić się odpowiednimi danymi z tymi organami, już według zobowiązań prawa krajowego.

Czy sztuczna inteligencja może przetwarzać dane osobowe pracowników platformowych?

Z uzasadnienia do dyrektywy wynika, że: "Cyfrowe platformy pracy nie mogą przetwarzać żadnych danych osobowych dotyczących osób pracujących za pośrednictwem platform internetowych, które to dane nie są nierozerwalnie związane z umową ani nie są bezwzględnie niezbędne do jej wykonania. Obejmuje to dane dotyczące prywatnych rozmów, stanu zdrowia, stanu psychicznego lub emocjonalnego osoby pracującej za pośrednictwem platform internetowych oraz wszelkie dane związane z czasem, w którym pracownik platformowy nie oferuje ani nie wykonuje pracy za pośrednictwem platform internetowych.".

Kiedy zacznie obowiązywać dyrektywa?

Jeżeli dojdzie do ustanowienia dyrektywy państwa członkowskie będą miały dwa lata, aby ją transponować do prawa krajowego.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sztuczna inteligencja (AI)
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Microsoft Copilot, czyli jak AI zmieni codzienny workflow w Microsoft 365

    Microsoft Copilot to innowacyjne narzędzie oparte na sztucznej inteligencji, które zmienia sposób, w jaki firmy na całym świecie realizują swoje zadania w ramach pakietu Microsoft 365. Według raportu Microsoft "The Future of Work", aż 70% wczesnych użytkowników Copilot zgłasza wzrost produktywności, a 68% odnotowuje znaczącą poprawę jakości swojej pracy. Warto bliżej przyjrzeć się temu narzędziu i zrozumieć, jak działa oraz jakie korzyści może przynieść wdrożenie go do w firmie.

    Przełom dla ludzkości, praw człowieka i robotów - podpisano rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji

    Trzeba stanowczo stwierdzić, że to przełom dla ludzkości, przełom dla praw człowieka, przełom dla pracowników i przełom dla robotów oraz automatyzacji. W dniu 13 marca 2024 r. podpisano rozporządzenie w sprawie sztucznej inteligencji, AI (Artificial Intelligence Act). To pierwszy w UE tego typu akt. Był bardzo wyczekiwany przez prawników, pracowników, wielkie koncerny, przedsiębiorców ale i po prostu obywateli. 

    W tych zawodach sztuczna inteligencja nam nie zagraża

    Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, że rozwój sztucznej inteligencji zmniejszy liczbę miejsc pracy nawet o 40%. W dużej części będą to pracownicy umysłowi. A jakie zawody nie są zagrożone przez sztuczną inteligencję?

    Polacy wciąż boją się, ze sztuczna inteligencja zabierze im pracę

    Już prawie 60 proc. Polaków obawia się wpływu sztucznej inteligencji na przyszłość swojego stanowiska pracy. To dane z raportu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) „Rynek pracy, edukacja, kompetencje – styczeń 2024”. Pracownik przyszłości powinien umieć efektywnie wykorzystać możliwości oferowane przez AI. 

    REKLAMA

    77% placówek medycznych doświadczyło ataków na pocztę elektroniczną. Jak chronić dane pacjentów?

    Od 2022 r. podwoiły się ataki ransomware na organizacje działające w obszarze ochrony zdrowia. Tak wynika z raportu Barracuda Networks. Respondenci jednak nie czują się zagrożeni. 

    Czy sztuczna inteligencja jest szkodliwa dla środowiska?

    Rozwój sztucznej inteligencji nie pozostaje bez wpływu na czerpanie zasobów energii i generowanie śladu węglowego. Dlaczego? 

    Czy sztuczna inteligencja namiesza w tegorocznych wyborach?

    Najgłośniejszym tematem 2023 roku była sztuczna inteligencja. Generatywna AI jest niewątpliwie najszybciej rozwijającym się obszarem sztucznej inteligencji. Czy w tym roku można spodziewać się przełomów? Co z tegorocznymi wyborami pod okiem AI? 

    Pracownicy nie wiedzą, czy w ich firmach korzysta się ze sztucznej inteligencji

    Sztuczna inteligencja jednocześnie fascynuje i budzi obawy. Na rynku pracy są one związane z możliwą utratą miejsca pracy czy zmianami w strukturze zatrudnienia. Tym bardziej, że pracownicy często nie wiedzą, czy w ich firmach wykorzystuje się AI. 

    REKLAMA

    Jak wykorzystać Gen. AI w biznesie? [10 zasadniczych kroków] Czy umiejętność korzystania ze sztucznej inteligencji daje przewagę konkurencyjną już teraz?

    W dynamicznym świecie biznesu innowacje odgrywają kluczową rolę. Sztuczna inteligencja (AI) staje się rewolucyjnym narzędziem, zmieniającym sposób, w jaki firmy funkcjonują i konkurują na rynku. Rozwój generatywnych modeli sztucznej inteligencji, takich jak ChatGPT, stał się punktem zwrotnym dla liderów biznesu, wyznaczając nowe standardy w dziedzinie technologii. W odpowiedzi na ten trend Lazarski University of Technology wprowadza innowacyjny program "Gen AI dla Biznesu", który nie tylko dostarcza teoretycznej wiedzy o sztucznej inteligencji, ale skupia się też na jej praktycznym wykorzystaniu w biznesie. Uczestnicy zdobędą nie tylko wiedzę, ale i niezbędne narzędzia do efektywnego wykorzystania AI w celu rozwijania innowacji i wzmacniania przewagi konkurencyjnej swoich firm.

    Handlowcy polubili sztuczną inteligencję. Ponad 60 proc. firm planuje w nią zainwestować

    Sztuczna inteligencja przekonuje do siebie handlowców? Wygląda na to, że tak. Nawet ponad 60 proc. firm z branży handlowej planuje zwiększyć inwestycje w sztuczną inteligencję (AI) w najbliższych 18 miesiącach. Skąd takie zainteresowanie?

    REKLAMA